شیردهی به فرزند یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌هایی است که اغلب مادران با آن مواجه هستند. این امر علاوه بر فواید متعددی که برای سلامت نوزاد به همراه دارد، برای سلامت روان و جسم مادران نیز حائز اهمیت است. در این مطلب، نخست به بررسی برخی از مهم‌ترین فواید شیردهی برای کودک می‌پردازیم و سپس، اهم فوایدی که شیردهی برای ماداران به همراه دارد، بررسی می‌کنیم.
فواید شیردهی برای کودک
شیردهی یکی از مهم‌ترین و طبیعی‌ترین روش‌های تغذیه برای نوزادان است که مزایای بسیاری برای سلامت و رشد آنها به همراه دارد. شیر مادر نه تنها تمامی مواد مغذی ضروری برای رشد بهینه نوزاد را تأمین می‌کند، بلکه حاوی موادی است که از نوزاد در برابر بیماری‌ها و عفونت‌ها محافظت می‌کند. این تغذیه طبیعی علاوه بر فواید کوتاه‌مدت، تأثیرات بلندمدتی نیز بر سلامت کودک دارد. در ادامه، بر اساس مقاله‌ای از سازمان بهداشت جهانی (WHO)، به بررسی فواید شیردهی برای کودک و اهمیت این فرآیند برای رشد و تکامل صحیح او خواهیم پرداخت.
رشد و توسعه بهینه
شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای نوزاد است که عمده مواد مغذی ضروری برای رشد بهینه بدن و مغز نوزاد را شامل می‌شود. ترکیب مواد مغذی در شیر مادر، از جمله پروتئین‌ها، چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها، و ویتامین‌ها، به رشد فیزیکی و مغزی نوزاد کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، در مقایسه با نوزادانی که از شیر خشک استفاده می‌کنند، رشد بهتری دارند.
کاهش خطر بیماری‌های عفونی
شیر مادر دارای خواص ضد میکروبی است که به محافظت نوزاد از بیماری‌ها کمک می‌کند. مواد موجود در شیر مادر مانند آنتی‌بادی‌ها، آنزیم‌ها و هورمون‌ها، سیستم ایمنی نوزاد را تقویت کرده و او را در برابر بیماری‌های عفونی مانند اسهال و ذات‌الریه محافظت می‌کند. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی و حتی مرگ ناشی از آنها قرار دارند.
کاهش خطر عفونت گوش میانه و ناهنجاری‌های دندانی
شیر مادر با تقویت سیستم ایمنی بدن نوزاد، خطر ابتلا به عفونت‌های گوش میانه و مشکلات دندانی را کاهش می‌دهد. همچنین، مکیدن طبیعی سینه در نوزادان به توسعه صحیح صورت و جمجمه آنها کمک می‌کند و احتمال بروز ناهنجاری‌های دندانی و مشکلات مربوط به دندان‌ها را کاهش می‌دهد.
کاهش خطر چاقی و دیابت نوع دو
تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند در آینده کمتر به چاقی و دیابت نوع دو مبتلا می‌شوند. این اثرات به دلیل ترکیب مواد مغذی شیر مادر و اثرات متابولیکی آن بر سوخت‌وساز بدن است. طبق مطالعات مختلف، نوزادانی که شیر مادر دریافت کرده‌اند، بیشتر از دیگران احتمال دارد که در سنین بالاتر وزن سالم‌تری داشته باشند.
افزایش ضریب هوشی (IQ)
شیردهی به توسعه مغزی نوزاد کمک می‌کند و تحقیقات نشان داده‌اند که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، معمولاً ضریب هوشی (IQ) بالاتری دارند. به طور خاص، شیر مادر حاوی اسیدهای چرب ضروری برای رشد مغز است که در شیر خشک به مقدار کمتری وجود دارند.
فواید شیردهی برای مادر
برخلاف تصور عموم، شیردهی نه تنها برای نوزاد و تغذیه او مفید است، بلکه برای مادران نیز فواید زیادی را به همراه دارد. از جنبه‌های فیزیکی گرفته تا جنبه‌های عاطفی و روانی، شیردهی می‌تواند تأثیرات بسیار مثبتی بر سلامت و رفاه مادران بگذارد. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین فواید شیردهی برای مادران اشاره خواهیم کرد.
کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی
شیردهی تا در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی به مادران کمک می‌کند. بر طبق مطالعات، شیردهی می‌تواند به کاهش فشار خون و بهبود سطح کلسترول در مادر که هر دو عامل مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی هستند، کمک کند.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
شیردهی با کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های سینه و تخمدان مرتبط است. تحقیقات نشان داده‌اند که مادرانی که برای مدت طولانی‌تری شیر می‌دهند، کمتر در معرض ابتلا به این نوع سرطان‌ها قرار دارند. این اثرات محافظتی می‌تواند تا سال‌ها پس از پایان دوران شیردهی ادامه یابد.
بازگشت سریع‌تر به وزن قبل از بارداری
شیردهی می‌تواند در بازگشت به وزن طبیعی خود به مادران کمک کند. تولید شیر مادر نیاز به سوزاندن کالری زیادی دارد که این فرآیند به کاهش وزن و بازگشت سریع‌تر به وزن قبل از بارداری کمک قابل توجهی می‌کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن مادر
شیردهی به تقویت سیستم ایمنی مادر نیز کمک می‌کند. شیردهی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی را کاهش دهد و مادران را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر کند.
کمک به بازگشت رحم مادر به اندازه طبیعی
شیردهی به انقباض رحم پس از زایمان کمک می‌کند. هورمون اکسی‌توسین که در هنگام شیردهی آزاد می‌شود به بازگشت رحم مادر به اندازه طبیعی خود کمک می‌کند.
تقویت ارتباط عاطفی با نوزاد
یکی از مهم‌ترین فواید شیردهی، فرصتی است که برای تقویت پیوند عاطفی میان مادر و نوزاد ایجاد می‌کند. این ارتباط نزدیک و بی‌واسطه باعث ایجاد احساس امنیت در نوزاد و آرامش بیشتر مادر می‌شود.
کاهش خطر افسردگی پس از زایمان
شیردهی به کاهش خطر افسردگی پس از زایمان کمک می‌کند. هورمون‌هایی مانند اکسی‌توسین که در هنگام شیردهی ترشح می‌شوند به کاهش استرس و اضطراب کمک کرده و احساس شادی و آرامش بیشتری در مادر ایجاد می‌کنند.